Есте сақтау қабілетін арттыру

Есте сақтау қабілетін арттыру - бұл жүйелі түрде жаттығу мен дұрыс өмір салтының нәтижесі. Төменде есте сақтауды жақсартуға көмектесетін **ғылыми негізделген тәсілдер** келтірілген:

1. Ми жаттығулары
Миды белсенді ұстау үшін оны үнемі «жаттықтырып» отыру қажет:
Жаңа нәрсе үйрену:тіл, аспап, бағдарламалау, т.б.
Логикалық ойындар: шахмат, судоку, сөзжұмбақ, ребустар.
Кітап оқу мен конспект жасау — есте сақтау мен зейінді жақсартады.

2. Ақпаратты тиімді есте сақтау әдістері
Ассоциациялар әдісі:жаңа ақпаратты таныс нәрсемен байланыстыру.
Визуализация: есте сақтағың келген нәрсені көз алдыңа елестету.
Шығармашылық қайталау: оқығанды өз сөзіңмен айтып беру, сурет немесе сызба жасау.
“Интервальды қайталау” (spaced repetition): материалды белгілі бір уақыт аралығында қайта қарап отыру.

3.Тәртіп пен күнделікті әдеттер
Дұрыс ұйқы (7–9 сағат): ұйқы кезінде ми ақпаратты «сақтайды».
Дұрыс тамақтану:Омега-3 (балық, жаңғақ, зығыр майы); В дәрумендері; Жеміс-жидек пен көкөніс.
Физикалық белсенділік: спорт мидың қан айналымын жақсартады.
Стресті азайту: медитация, тыныс алу жаттығулары, табиғатта серуендеу.

4. Ақпаратты ұйымдастыру
Үлкен ақпаратты шағын бөліктерге бөлу (chunking).
Тақырыптық карталар (mind maps) немесе сызбалар арқылы құрылымдау.
Күнделік немесе электронды жазбалар жүргізу.

5. Шығармашылық тәсілдер
Ән, өлең немесе қысқартулар арқылы есте сақтау (мысалы, физика заңдарын ырғақпен айту).
Бір нәрсені басқаларға түсіндіру – есте сақтаудың ең тиімді жолдарының бірі.